Wat zijn protonen?
Protonen zijn positief geladen deeltjes. Deze gebruiken we voor bestraling met protonentherapie. Dit is een vrij nieuwe vorm van bestraling. Deze bestralingstechniek wordt sinds 2018 in Nederland uitgevoerd. Protonentherapie vernietigt kankercellen. Lees hieronder meer over protonen.
Protonen zijn atoomdeeltjes
Protonen zijn positief geladen atoomdeeltjes. Deze zijn heel klein en hebben elektrische lading. Bij het gebruik voor bestraling geven zij hun maximale dosis pas af bij het bereiken van een bepaalde diepte. Dat is waar de tumor zit. Zo krijgt de tumor de maximale dosis bestraling. Ze zijn dus eigenlijk heel nauwkeurig.
Hoe worden protonen gebruikt?
Het is een bijzonder proces hoe protonen gebruikt worden. In een aparte bunker staat een cyclotron. Dit apparaat versnelt de protonen tot 2/3e van de lichtsnelheid. Dan worden de protonen naar de behandelkamer geleid. In die kamer komen ze uit een zogenaamde gantry. Dit apparaat bestraalt de patiënt vanuit verschillende richtingen.
Protonen versus fotonen
Bij fotonenbestraling neemt de intensiteit van de straling af zodra deze het lichaam binnenkomt. Dieper gelegen weefsel krijgt daardoor een lagere dosis straling. Zoals gezegd werken protonen nauwkeurig. Ze geven de maximale dosis bestraling af op een bepaalde diepte, in de tumor. Daarna verliezen ze hun energie. Daardoor wordt de tumor heel precies bestraald. Dat resulteert in minder stralingsdosis in omliggend, gezond weefsel dan bij het gebruik van fotonen. Doordat het gezonde weefsel minder dosis krijgt, kan dit ook beter herstellen. Dit kan ervoor zorgen dat de patiënt minder last heeft van bijwerkingen.
Voor wie is protonentherapie?
Niet iedereen komt in aanmerking voor protonentherapie. Patiënten komen alleen in aanmerking voor protonentherapie indien er sprake is van een in opzet curatieve behandeling. Zorginstituut Nederland heeft protonentherapie goedgekeurd als standaard behandeling bij:
- Hersentumoren met een gunstige prognose
- Kinderkanker
- Tumoren in het zenuwstelsel (bestraling van hersenen en ruggenmerg)
- Schedelbasistumoren
Daarnaast is behandeling mogelijk voor patiënten met onderstaande typen kanker indien protonentherapie zichtbaar voordeel oplevert tegenover fotonentherapie. Soms is de dosis bij fotonentherapie al laag in omliggende weefsels. Dan is het voordeel van protonentherapie tegenover een behandeling met fotonen niet groot. In dat geval komt de patiënt niet in aanmerking voor protonentherapie. Of iemand in aanmerking komt moet blijken uit de planningsvergelijking.
Lees meer informatie op de pagina ‘Voor wie is protonentherapie?’ of download onderstaande infographic.
