Voor Wie is Protonentherapie?

Patiënten komen alleen in aanmerking voor protonentherapie indien er sprake is van een in opzet curatieve behandeling. Indicaties voor protonentherapie zijn in Nederland onderverdeeld. In de categorieën ‘standaard indicaties’ en ‘model-based indicaties’.

Hieronder worden deze begrippen uitgelegd. Om de informatie ook in beeld te brengen hebben wij een infographic gemaakt. Deze kunt u via onderstaande button downloaden. Deze kunt u bijvoorbeeld gemakkelijk meenemen in een gesprek met uw behandelend arts.

Download de infographic 'Voor wie is protonentherapie?'

Standaardindicaties

Standaardindicaties zijn geaccepteerde indicaties voor protonentherapie. Voor deze indicaties geldt dat in principe alle patiënten direct voor protonentherapie kunnen worden verwezen. En dat de behandeling wordt vergoed door de zorgverzekeraar.

Wij behandelen de volgende standaardindicaties:

  • Tumoren bij kinderen (het UMCG Protonentherapiecentrum is het enige centrum in Nederland waar kinderen met protonentherapie behandeld kunnen worden);
  • Schedelbasistumoren;
  • Hersentumoren met een gunstige prognose zonder mogelijkheid voor hoog-precisie bestraling (stereotactische radiotherapie) (ongeveer 5-10% komt in aanmerking voor een behandeling met protonen)
  • Hersentumoren waarbij zowel de hersenen als het gehele ruggenmerg bestraald moet worden (het UMCG Protonentherapiecentrum is het enige centrum in Nederland waar de craniospinale as met protonentherapie behandeld kan worden);
  • Zaadbalkanker / seminomen bij patiënten jonger dan 50 jaar.

Model-based Indicaties

Patiënten met zogenoemde model-based indicaties komen niet automatisch in aanmerking voor protonentherapie. Verwijzing voor behandeling is pas mogelijk na een planningsvergelijking. Hiermee moet aangetoond worden dat er (voor de individuele patiënt) sprake is van een duidelijke vermindering van gevolgschade aan gezond weefsel. En dat de kans op complicaties aanzienlijk minder is.

Op dit moment is het mogelijk om voor de volgende model-based indicaties een planningsvergelijking aan te vragen:

protonentherapie bij tumoren in de borstholte

Wanneer biedt protonentherapie voordeel?

Protonentherapie biedt vooral voordeel bij patiënten waarbij tumoren in kwetsbare gebieden liggen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij tumoren in de hersenen, de schedel(basis) en het hoofd-halsgebied. Ook tumoren waarbij het hart en de longen worden mee bestraald, kunnen in aanmerking komen voor protonentherapie. Daarbij valt te denken aan borstkanker en longkanker.

Protonentherapie kan standaard worden gegeven bij tumoren bij kinderen. Maar ook bij tumoren in de schedelbasis en bij sommige hersentumoren of tumoren nabij de hersenen (bv. de hersenvliezen). Bij patiënten met hoofd-halskanker, borstkanker en longkanker moet eerst aanvullend onderzoek plaatsvinden. Zo kijken wij of u zichtbaar meer voordelen heeft van een behandeling met protonentherapie ten opzichte van een behandeling met fotonen. Dit heet de planningsvergelijking. In de planningsvergelijking worden het fotonenplan en het protonenplan met elkaar vergeleken. Vervolgens wordt gekeken welke bestralingsmethode in uw geval het meeste voordeel biedt. Meer informatie over protonentherapie vindt u op de pagina: Wat is protonentherapie?

Wat is een planningsvergelijking?

Om inzichtelijk te maken of protonentherapie aanzienlijk voordeel biedt, moet altijd een planningsvergelijking worden opgesteld. De planningsvergelijking vergelijkt het fotonenplan van het verwijzende centrum met een door ons gemaakt protonentherapieplan. Op basis van de planningsvergelijking kan het verschil in het risico op bijwerkingen worden berekend. Als dit verschil voldoet aan de criteria van het Landelijk Indicatie Protocol Protonentherapie, dan komt u in aanmerking voor behandeling met protonentherapie. Alleen wanneer uit de planningsvergelijking blijkt dat protonentherapie de beste behandeloptie is, vergoedt de zorgverzekeraar de behandeling. Uw behandelend specialist kan een aanvraag voor een planningsvergelijking doen. U kunt uw specialist altijd vragen om informatie over protonentherapie en de mogelijkheid voor een verwijzing.

Op de afbeelding naast deze tekst ziet u een voorbeeld van een planningsvergelijking. Nieuwsgierig hoe het proces van een planningsvergelijking eruit ziet? Download dan onderstaande infographic.

infographic umcg protonentherapie planningsvergelijking

Download hier onze infographic 'Planningsvergelijking'
planningsvergelijking umcg protonentherapie

Zie ook

Protonentherapie bij hoofd-halskanker

Bestraling bij patiënten met hoofd-halskanker kan gedurende de rest van het leven leiden tot problemen met slikken en een droge mond. Patiënten met een verhoogd risico op deze klachten, kunnen in aanmerking komen voor protonentherapie.