Protonentherapie bij Slokdarmkanker

Wat is radiotherapie?

Radiotherapie is de behandeling van kanker door middel van bestraling. Het doel van de bestraling is het doden van kankercellen. Daarbij moeten de gezonde cellen zo veel mogelijk gespaard worden. Tijdens de behandeling zetten we straling met een hoge energie in. Deze straling beschadigt het erfelijke materiaal van een cel. Waardoor deze zich niet meer kan delen en uiteindelijk dood gaat. Kankercellen zijn gevoeliger voor straling dan cellen van de gezonde omliggende weefsels. Gezonde weefsels kunnen zich beter herstellen van de stralingsschade dan kankercellen.

Wat is protonentherapie?

De meeste patiënten met kanker worden in Nederland bestraald met fotonen. Fotonen geven hun dosis af in het te bestralen gebied, maar geven ook dosis af aan omliggende gezonde weefsels. Protonen geven hun dosis nauwkeuriger af. In vergelijking met fotonen zorgen protonen hierdoor voor een lagere stralingsdosis in omliggend gezond weefsel, bij gelijkblijvende dosis in de tumor. Deze afname in dosis in gezond weefsel kan resulteren in een afname in bijwerkingen. Binnen de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie hebben de protonencentra in Nederland richtlijnen ontwikkeld over welke patiënten in aanmerking komen voor behandeling met protonen.

Wie komt in aanmerking voor protonen?

Bestraling bij patiënten met slokdarmkanker kan leiden tot problemen met het hart of de longen. Het risico hierop neemt namelijk toe naarmate de stralingsdosis in deze organen toeneemt. Bij een aantal patiënten is de stralingsdosis in deze organen met fotonen al zo laag, dat er geen extra voordeel is te verwachten van protonen.

Er zijn echter ook patiënten, waarbij de stralingsdosis in het hart of de longen met fotonen al erg hoog is. Daardoor is er een verhoogd risico op schade aan deze organen. Als dat het geval is, dan kan uw behandelend radiotherapeut-oncoloog een zogenaamde planningsvergelijking aanvragen om te onderzoeken of bestraling met protonen dit risico kan verminderen.

Wat is een planningsvergelijking?

Voor de planningsvergelijking wordt het fotonenbestralingsplan en de CT-scan, door uw radiotherapeut-oncoloog opgestuurd naar het UMCG. Deze zijn gemaakt op de radiotherapieafdeling waar u onder behandeling bent. Vervolgens maken wij met deze gegevens ook een protonenplan. U hoeft hiervoor niet naar het UMCG te komen. Door het protonenplan te vergelijken met het fotonenplan rekenen wij uit of bestraling met protonen in uw specifieke situatie van voordeel kan zijn.

Uitslag planningsvergelijking slokdarmkanker

Het UMCG streeft ernaar de uitslag van de planningsvergelijking binnen 2 dagen terug te koppelen aan uw radiotherapeut-oncoloog. Uw radiotherapeut-oncoloog bespreekt de uitslag van de planningsvergelijking vervolgens met u. Is de uitslag van de vergelijking positief en komt u in aanmerking voor protonen? Dan kan uw radiotherapeut-oncoloog u doorverwijzen voor een behandeling in het UMCG Protonentherapiecentrum. Er volgt dan op korte termijn een intakegesprek met voorbereiding voor protonentherapie in het UMCG.

Naast deze tekst vindt u een voorbeeld van het verschil tussen bestralen met fotonen of protonen bij slokdarmkanker. Het gekleurde gebied geeft het gebied aan waar een hoge bestralingsdosis komt. Met protonen komt er veel minder bestralingsdosis op het hart en beide longen waardoor het risico op bijwerkingen kleiner is.

De behandeling met protonen

Voorbereiding

De voorbereiding van de protonentherapie bestaat uit het intakegesprek met de radiotherapeut-oncoloog die u in Groningen zal behandelen. Aansluitend maken we een nieuwe CT-scan. Met deze scans wordt het definitieve protonentherapieplan gemaakt. Indien nodig doen wij nog aanvullend onderzoek. Omdat bij deze behandeling radiotherapie gecombineerd wordt met chemotherapie zal u, indien nodig, ook een intakegesprek krijgen met een medisch-oncoloog in het UMCG.

De bestraling

Het aantal bestralingen van slokdarmkanker kan verschillen. Afhankelijk van uw persoonlijke situatie, is het aantal bestralingen 23 of 28 keer. De bestralingen vinden plaats op werkdagen, in het UMCG Protonentherapiecentrum.

Controle afspraken

Gedurende uw behandeling heeft u wekelijks een controle afspraak met uw behandelend arts op de afdeling Radiotherapie. Dit is aan de Fonteinstraat 18 in het UMCG. Ook na ongeveer twee weken en 1 en 2 jaar na de behandeling volgen controles op de afdeling Radiotherapie in het UMCG.

Controle afspraken na de behandeling

De uitkomsten van de behandeling met protonen worden structureel vastgelegd. U kunt voor een (multidisciplinaire) beoordeling door uw radiotherapeut en eventueel de neuroloog en de neuropsycholoog worden gevraagd naar het UMCG terug te komen. Dit vindt plaats 1x in de paar jaar. De overige vervolgcontroles zullen worden afgestemd met uw eigen behandelaar.

Met onze 360-graden video’s kunt u het gehele protonentherapie proces op onze afdeling alvast ‘beleven’.

Reiskosten, verblijf en vergoeding

De reiskosten van en naar het UMCG worden door uw zorgverzekeraar vergoed. De kosten voor verblijf worden per 1 januari 2020 vanuit het basispakket van de zorgverzekeraar ook vergoed.

Vraag uw zorgverzekeraar voor de zekerheid naar de voorwaarden voor vergoeding van uw reis- en verblijfskosten. Besluit u om tijdens de bestraling in de buurt van het UMCG te verblijven? Dan kunnen wij u adviseren bij het vinden van een verblijf. Voor informatie hierover kunt u terecht bij de medewerker patiëntenservice. Een gesprek met deze medewerker wordt altijd gepland in aansluiting op het intakegesprek bij de radiotherapeut-oncoloog in het UMCG.