Protonentherapie bij een Schedelbasistumor
Moet u bestraald worden voor een schedelbasistumor? Dan komt u in aanmerking voor een bestralingsbehandeling met protonen. Hier kunt u meer lezen over deze behandeling in het UMCG Protonentherapiecentrum, onderdeel van de afdeling Radiotherapie in het UMCG.
Wat is radiotherapie?
Radiotherapie is de behandeling van kanker door middel van bestraling. Het doel van de bestraling is het doden van kankercellen. Er wordt gebruik gemaakt van straling met een hoge energie. Deze straling beschadigt het erfelijke materiaal van een cel. Deze schade zorgt ervoor dat een cel zich niet meer kan delen en uiteindelijk dood gaat. Kankercellen zijn gevoeliger voor straling dan de cellen van het gezonde omliggende weefsel. Gezonde weefsels herstellen daarom beter van de stralingsschade dan kankercellen.
Wat is protonentherapie?
De meeste patiënten met kanker worden in Nederland bestraald met fotonen. Fotonen geven hun dosis af in het te bestralen gebied (doelgebied), maar geven ook dosis af aan omliggende gezonde weefsels. Protonen geven hun dosis nauwkeuriger af. In vergelijking met fotonen zorgen protonen hierdoor voor een lagere stralingsdosis in omliggend gezond weefsel, bij gelijkblijvende dosis in de tumor. Deze afname in dosis in gezond weefsel resulteert mogelijk in een afname in bijwerkingen. Binnen de Nederlandse Vereniging voor Radiotherapie en Oncologie hebben de protonencentra in Nederland richtlijnen ontwikkeld over welke patiënten in aanmerking komen voor behandeling met protonen.
Wie komt in aanmerking voor protonen?
Patiënten die een bestraling moeten ondergaan in verband met een schedelbasistumor (chordoom of chondrosarcoom) komen in aanmerking voor protonentherapie. Voor de behandeling van een chordoom of chondrosarcoom is een zeer hoge bestralingsdosis nodig. Door de bestraling uit te voeren met protonentherapie kan er een hogere stralingsdosis in de tumor worden gegeven, zonder toename van het risico op bijwerkingen. Hierdoor is de kans op genezing op de lange termijn met protonentherapie hoger dan met fotonentherapie.
De behandeling met protonen
Voorbereiding
Ter voorbereiding van de protonentherapie krijgt u een afspraak voor een intakegesprek, het maken van een bestralingsmasker, en een CT- en MRI-scan in het UMCG. Het intakegesprek is met een radiotherapeut-oncoloog. Aan de hand van bovenstaande voorbereidingen wordt het protonenplan gemaakt. Het kan zijn dat er voor u ook een gesprek met de KNO-arts, oogarts, neuroloog, en/of internist-endocrinoloog in het UMCG wordt gepland.
De bestraling
Het aantal bestralingen van een schedelbasistumor varieert, afhankelijk van uw persoonlijke situatie, van 34 tot 37 keer. De bestralingen vinden plaats op werkdagen, in het UMCG Protonentherapiecentrum.
Controle afspraken
Gedurende uw behandeling wordt u wekelijks gezien door uw behandelend arts op de afdeling Radiotherapie in het UMCG.
Controle afspraken na de behandeling
De uitkomsten van de behandeling met protonen worden structureel vastgelegd. Naast een radiologische controle middels een MRI-scan kunt u voor een (multidisciplinaire) beoordeling door uw radiotherapeut-oncoloog en eventueel andere betrokken specialisten (oogarts, KNO-arts, internist-endocrinoloog) worden gevraagd naar het UMCG terug te komen. Dit wordt afgestemd met uw eigen behandelaar.
Met onze 360-graden video’s bekijkt u het gehele protonentherapie proces op onze afdeling alvast.
Bijwerkingen van de bestraling van een schedelbasistumor
Uw radiotherapeut-oncoloog informeert u tijdens het intakegesprek uitgebreid over de bijwerkingen en late gevolgen van de behandeling. Waarschijnlijk heeft u deze informatie ook al ontvangen van de radiotherapeut-oncoloog uit het verwijzend ziekenhuis. De soort bijwerkingen die kunnen ontstaan zijn voor fotonentherapie en protonentherapie hetzelfde.
Bijwerkingen tijdens en kort na de bestraling
Vermoeidheid, huidreactie, haaruitval, hoofdpijn, misselijkheid, pijn in de mond/keel en slikklachten.
Late gevolgen van de behandeling kunnen zijn
Hormoonstoornissen, gehoorproblemen, evenwichtsproblemen, verminderd gezichtsvermogen, neurologische uitvalsverschijnselen, beschadiging van het hersenweefsel en/of van de hersenstam en vermindering van hersenfuncties zoals concentratieproblemen, geheugenklachten, traagheid in denken en handelen.
Deelname aan medisch wetenschappelijk onderzoek
De afdeling Radiotherapie van het UMCG neemt deel aan nationale en internationale wetenschappelijke onderzoeken. Als dat voor u van toepassing is, wordt u gevraagd om hieraan deel te nemen. Tijdens het eerste gesprek met uw behandelend arts informeert deze u over het onderzoek. Dat gebeurt zowel mondeling als schriftelijk. Daarna kunt u aangeven of u aan het onderzoek mee wilt doen.
Nederlandse Kankerregistratie
Wij delen patiëntgegevens met de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Ze gebruiken die gegevens voor wetenschappelijk onderzoek naar kanker en de behandeling ervan. Zij kunnen niet zien van wie die gegevens zijn. Meer informatie over het gebruik van die gegevens staat op de website van het Integraal Kankerinstituut Nederland. Lees ook hoe wij omgaan met uw gegevens.
Reiskosten, verblijf en vergoeding
De reiskosten van en naar het UMCG worden door uw zorgverzekeraar vergoed. De kosten voor verblijf worden per 1 januari 2020 vanuit het basispakket van de zorgverzekeraar ook vergoed.
Als u besluit om tijdens de bestraling in de buurt van het UMCG te verblijven, dan kunnen wij u adviseren bij het vinden van een verblijf. Voor informatie hierover kunt u terecht bij de medewerker patiëntenservice. Een gesprek met deze medewerker wordt altijd gepland in aansluiting op het intakegesprek bij de radiotherapeut-oncoloog. U dient het verblijf in de buurt van het protontherapiecentrum wel zelf te boeken en vooruit te betalen. Overleg voorafgaand aan de behandeling met uw zorgverzekeraar wat voor u de mogelijkheden voor vergoeding zijn.
Second opinion
Als u wilt weten of u in aanmerking komt voor protonen dan kunt u ook een second opinion aanvragen in het UMCG. Wij raden u wel aan dit met uw behandelend radiotherapeut-oncoloog en uw ziektekostenverzekeraar te bespreken.
Tot slot
Als u na het lezen van bovenstaande informatie nog vragen heeft over uw bestralingsbehandeling, kunt u deze stellen aan uw radiotherapeut-oncoloog of physician assistant. Op werkdagen is het UMCG Protonentherapiecentrum telefonisch bereikbaar op telefoonnummer (+31) 050 361 2711. De medewerker overlegt zo nodig met uw behandelend arts of physician assistant.
Download hier de online brochure: Protonentherapie bij tumoren in de schedelbasis.
Zie ook
Patiëntenervaringen
Wilt u meer weten over hoe het is om protonentherapie te ondergaan? Lees dan de ervaringen van oud-patiënten.