Protonentherapie bij Borstkanker

Wat is radiotherapie?

Radiotherapie is de behandeling van borstkanker door middel van bestraling. Het doel van de bestraling na een operatie is het doden van eventueel achtergebleven kankercellen. Daarbij moeten de gezonde cellen zo veel mogelijk gespaard worden. Tijdens de bestraling van borstkanker maken we gebruik van straling met een hoge energie. Deze straling beschadigt het erfelijke materiaal van een cel. Waardoor deze zich niet meer deelt en uiteindelijk dood gaat. Kankercellen zijn gevoeliger voor straling dan cellen van de gezonde omliggende weefsels. Gezonde weefsels herstellen zich beter van de stralingsschade dan kankercellen.

Wat is protonentherapie?

De meeste patiënten met borstkanker worden bestraald met fotonen. Fotonen geven hun dosis af in het te bestralen gebied (doelgebied). Maar geven ook dosis af aan omliggende gezonde weefsels. Protonen geven hun dosis nauwkeuriger af. Hiermee zorgen protonen in vergelijking met fotonen voor een verlaging van de stralingsdosis in omliggend gezond weefsel, bij gelijkblijvende dosis in het doelgebied. Deze afname in dosis naar gezond weefsel resulteert in een mogelijke afname in bijwerkingen.

Wie komt in aanmerking voor protonenbestraling bij borstkanker?

Bestraling bij patiënten met borstkanker kan gedurende de rest van het leven leiden tot een verhoogd risico op een hartinfarct. Het risico hierop neemt toe naarmate de stralingsdosis in het hart toeneemt. Bij verreweg de meeste patiënten die worden bestraald voor borstkanker is de stralingsdosis in het hart met fotonen al erg laag. Dan is er geen voordeel te verwachten van protonen. Er zijn echter ook borstkankerpatiënten waarbij de stralingsdosis in het hart met fotonen te hoog is. Daardoor neemt het risico op een hartinfarct gedurende het leven toe met tenminste 2%. Als dat bij u het geval is, kan uw behandelend radiotherapeut-oncoloog een zogenaamde planningsvergelijking aanvragen. Zo onderzoeken wij of bestraling van de borst met protonen dit risico mogelijk vermindert.

Bekijk ook deze video over protonentherapie bij borstkanker op YouTube.

Wat is een planningsvergelijking?

Voor de planningsvergelijking bekijken wij het fotonenbestralingsplan en de CT-scan, gemaakt in het ziekenhuis waar u in behandeling bent, die door uw radiotherapeut-oncoloog opgestuurd is naar het UMCG. Daar maken wij met deze gegevens een protonenplan voor de bestraling van borstkanker. U hoeft hiervoor dus niet naar het UMCG te komen. Door het protonenplan te vergelijken met het fotonenplan (planningsvergelijking) wordt bepaald of bestraling met protonen inderdaad leidt tot een afname van het risico op een hartinfarct.

Uitslag planningsvergelijking

Het UMCG streeft ernaar de uitslag van de planningsvergelijking binnen 1 tot 2 dagen terug te koppelen naar uw radiotherapeut-oncoloog. Uw radiotherapeut-oncoloog bespreekt de uitslag van de planningsvergelijking met u. Als de uitslag van de vergelijking is dat u in aanmerking komt voor protonentherapie voor borstkanker, bespreekt uw arts ook met u of u de behandeling in het UMCG Protonentherapiecentrum wilt ondergaan. Wanneer u kiest voor protonentherapie verwijst uw radiotherapeut-oncoloog u door naar het UMCG en krijgt u een afspraak voor een intakegesprek en de voorbereiding voor protonentherapie in het UMCG.

De behandeling van borstkanker met protonen

Voorbereiding bestraling borstkanker

Voor de voorbereiding van de protonentherapie bij borstkanker krijgt u een afspraak voor een intakegesprek en CT-scan op de afdeling Radiotherapie in het UMCG. Het intakegesprek is met een radiotherapeut-oncoloog of physician assistent (PA). Aan de hand van de CT maken wij het definitieve protonenplan.

De bestraling zelf

Het aantal bestralingen bij borstkanker varieert, afhankelijk van uw persoonlijke situatie, van 15 tot 22 keer. Maar dit is in principe hetzelfde als wanneer u met fotonen behandeld zou worden. De bestralingen vinden plaats op werkdagen, vier of vijf keer per week, in het UMCG Protonentherapiecentrum. Gedurende uw behandeling wordt u wekelijks gezien door uw behandelend arts of PA op de afdeling Radiotherapie in het hoofdgebouw van het UMCG.

Controle afspraken

De eerste controle vindt plaats twee weken na de laatste bestraling op de afdeling Radiotherapie in het UMCG. De vervolgcontroles zullen worden afgestemd met uw eigen behandelaar.

Lees ook de antwoorden op veelgestelde vragen over protonentherapie bij borstkanker.

Met onze 360-graden video’s kunt u het gehele protonentherapie proces op onze afdeling alvast ‘beleven’.

Bijwerkingen van bestraling van de borst

Uw eigen radiotherapeut-oncoloog heeft u geïnformeerd over de bijwerkingen van fotonentherapie. De soort bijwerkingen die mogelijk ontstaan bij protonentherapie zijn dezelfde als van fotonentherapie. Tijdens en kort na de bestraling kan dat zijn: vermoeidheid, huidreactie en eventueel slikklachten. Op lange termijn is de verwachting dat het risico op een hartinfarct minder zal zijn dan met fotonentherapie. De behandelend arts of physician assistent in het UMCG bespreekt deze bijwerkingen tijdens het intakegesprek nogmaals met u.

Deelname aan medisch wetenschappelijk onderzoek

De afdeling Radiotherapie van het UMCG neemt deel aan nationale en internationale wetenschappelijke onderzoeken. Als dat voor u van toepassing is, vragen wij u om hieraan deel te nemen. Tijdens het eerste gesprek met de behandelend arts of physician assistent informeert deze u, zowel mondeling als schriftelijk, over het onderzoek. Daarna geeft u aan of u aan het onderzoek mee wilt doen.

Nederlandse Kankerregistratie

Wij delen patiëntgegevens met de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Ze gebruiken die gegevens voor wetenschappelijk onderzoek naar kanker en de behandeling ervan. Zij kunnen niet zien van wie die gegevens zijn. Meer informatie over het gebruik van die gegevens staat op de website van het Integraal Kankerinstituut Nederland. Lees ook hoe wij omgaan met uw gegevens.

Reiskosten, verblijf en vergoeding

De reiskosten van en naar het UMCG vergoedt uw zorgverzekeraar. De kosten voor verblijf worden per 1 januari 2020 vanuit het basispakket van de zorgverzekeraar ook vergoed.

Besluit u om tijdens de bestraling van borstkanker in de buurt van het UMCG te verblijven? Dan kunnen wij u adviseren bij het vinden van een verblijf. Voor informatie hierover kunt u terecht bij de medewerker patiëntenservice. Een gesprek met deze medewerker plannen wij altijd in aansluiting op het intakegesprek bij de radiotherapeut-oncoloog in. U dient het verblijf in de buurt van het protontherapiecentrum wel zelf te boeken en vooruit te betalen. Overleg daarom voorafgaand aan de behandeling met uw zorgverzekeraar wat voor u de mogelijkheden voor vergoeding zijn.